Gomlezeyi tatmayan, neyden mahrum kaldığını bilemez. Görünüşte bu basit yemeği, özel kılan bazı gizli sihir bulunmaktadır. Belki de zor olan yapılış şekli, yada bu lezzete mecburen katılması gereken aşktır sözkonusu. Malzemeler olağandışı değil – un, su, tuz, ve yoğurt.
Herkes Makedonya’da tatabileceğiniz en güzel şeylerden biri olduğunu kabul etmektedir, Ohri ve Resne sakinleri ise en iyi gomlezenin nerede yapıldığı tartışmasını sürdürüyorlar. Gelenek gomleze yapma alışkanlığının Batı Makedonya’da en çok devam ettiğini göstermektedir, bu ise ülkemizde türk kültürü kazanımlarından biri olduğunu göstermektedir.
“Balkon3”, gomlezenin ailece yapıldığı Resne’nin sevimli Konysko köyüne konuk oldu. Ev hanımı Ceni Gorgievska yardımcıları ile beraber, gomlezenin yapılış sırlarını bizlerle paylaştı. O sabah, Resne’de yaşayan ev sahibi Ceni, kocası Nane ile birlikte sabah saat 6’da kalkarak gomlezenin yapıldığı hamuru hazırladılar.
Gorgievska, “Standart bir ölçüsü yok. Her şey tada bağlanmıştır. Resne’de un, su ve tuzun yanı sıra yoğurtta eklenmektedir. Bazı bölgelerde ise hamura yumurta da eklenmektedir. Daha büyük bir tepsi için ben 2.5 kilogram un kullandım, gerektiği kadar su, sekiz kaşık tuz ve bir bardak yoğurt. Ben yufkaların daha daha ince olmasını istiyorum, dolayısıyla hamuru da daha sulu yapıyorum. Bakır veya alüminyum tavada pişiriyoruz” şeklinde konuştu.
Hızlı bir ateş yakılarak, saç üzerinde ısıtılmaktadır. Tavalar tereyağı ile yağlanmaktadır, ardından yufkaların dizilmektedirler. Her yufkaya az miktarda sıvı yağ serpilerek saç altında pişirilmektedir. Ateşi güçlü tutmak çok önemlidir. Lezzetli gomlezenin yapılması için gereken süre ateşe bağlıdır. O sabah ev sahibimiz iki büyük tava için malzeme hazırladı çünkü çok aç ve sabırsız insanlar vardı. Resne’de şu deyim geçerlidir, gomleze yapmayı bilmeyen bir kadın ev hanımı sayılmaz.
Eski dönemlerde gomleze önemli misafirler için ve sadece özel durumlarda yapılıyormuş.
Konysko’da doğan, şimdi ise Koçana’da yaşayan Roza Velkovo, “Eğer misafir gittiğin bir yerde sana gomleze yaptıysalar sana saygı gösterdikleri anlamına gelmektedir. Gomlezeden sonra diğer bir özel yemek pirinç ve balıklı kapama. Bir zamanlar politikacı Blagoy Popov Konysko’ya gittiğinde gomleze ve kapama yapmışlar, o kadar memnun kalmış ki yıllarca bu anekdotu anlatıyormuş” diye konuştu.
O yufkanın arasına kesinlikle hiçbir şeyin eklenmemesi gerektiğini düşünmektedir.
Roza teyze, “Eğer yufkalar arasına peynir koyarsanız o zaman başka şey yapmış olursunuz” diye ekledi. Son kepçe bittikten sonra, gomlezenin az daha pişirilmesi ve sofraya koyulması zamanı gelmektedir. Son yufka biraz fazla pişirilmekte ve onun üzerine saç, tavanın altına ise kor koyulmaktadır. Saçın üzerine kül koyulması .ok önemli çünkü ısının muhafa edilmesine yardımcı olmaktadır. Pişirilmekten önce gomlezeler romb (baklava) şeklinde kesilmekte ve biraz kaynatılmaları gerekiyor.
Ev sahibi, “Beğenmezlerse ne yapacağız” şeklinde dalga geçmeye başladı.
Bir saç ve iki tepsi ile gomlezeyi yapmaları için ev sahiplerine altı saat gerekiyordu. Gomleze zevke göre peynir, yoğurt, domates veya ayran ile yenilmektedir.
İlginçtir ki Resne’de gomleze yapma geleneği geri gelmektedir.
Gorgiev ailesine göre son zamanlarda Resne’de gomleze çok sık yapılmaktadır. Mezuniyet, nişan törenleri, kutlamalar gomlezesiz yada pitulica ve arşlamisiz (küçük tarhanalı pişmiş hamur) yapılamaz. Bu süreç sabır, dayanıklılık ve tabii ki yardım gerektirmektedir. Birisi ateşi tutmak ve saçlarda yardımcı olması gerekiyor, birisi ise devamlı hamuru koyması gerekmektedir. Resne bölgesinde hamur yemeklerine özel ilgi bulunmaktadır.
Gomlezenin ne zamandan beri yapıldığını kimse bilmiyor, önemli olan gelenek nesilden nesile geçmektedir.
Gomlezeye aşık olan bir köy sakini “Gomleze bende nostalji yaratmaktadır, kokusu babaannemin yaptığı sabahları hatırlamaktadır. O koku ruhume işlemiş, belki de seyrek yapıldığı için, ve tabii ki zor olduğundan dolayı” dedi. Böylece tepsideki gomlezenin son parçası çıkarılmadan sofradan kalkınmaz, son parça da çoğunlukla çatal ile kazınarak yenilmektedir. Gomleze soğumuş da tüketilebileceğine rağmen, nadiren daha sonraya bırakılmaktadır.
Gomlezenin kökeni tam bir muamma. Adı türk kelimesi gözlemeden gelmektedir (göz-melek) buda melek gözleri anlamına gelmektedir. Gomlezenin Osmanlıların Balkanlara gelemeden çok önceleri de Ohri ve Resne bölgesinde yapıldığına inanılmaktadır. Halk arasında koy-pişir diye bilinmektedir. Sadece ismi türk dilindedir.
Srebra Gjorgjievska
Yorumlar
Loading ...
