Не враќаат во минатото небаре се временска машина. Не потсетуваат на младоста и на безгрижното детство. Тоа е моќта на цртаните филмови. Некои од анимираните филмови со кои растеле генерации како Том и Џери или пак Душко Долгоушко и денес може да се начекаат на некои од телевизиските канали. Тоа се ликови кои ги препознаваат и родителите, но и децата.
Но голем број на цртани едноставно исчезнаа, главните ликови како и да не постоеле, а со тоа како да исчезна и дел од нашата младост. Ако седнете и со намера да се присетите на сите цртани кои сте ги гледале како деца ќе почувствувате треперење на срцето и голема возбуда по секој цртан на кој ќе ви текне. Балкон3 се обиде да направи листа на цртани кои некогаш беа популарни на овие простори, но сега се вистинска реликвија и ретко може да добијат место на телевизиските канали. Сепак социјалните мрежи овозможуваат тие да се оддржуваат во живот макар и на вештачко дишење. На јутјуб може да се пронајдат голем дел од цртаните на нашата младост. Еве со кои цртани растеле децата во Македонија и во Грција.
Македонија
Пред околу 20 години сите деца во Македонија, а веруваме и во други делови од Европа седеа пред телевизиските екрани некаде по 19 часот токму пред да се емитуваат најновите телевизиски вести. Не, не децата воопшто не беа заинтересирани за најновите вести како што тоа е случајот денеска, едноставно чекаа да почне омилениот цртан-Мечето Ушко. Полскиот цртан кој е создаден некаде во 70-тите беше едноставен, а мечето Ушко, главниот херој во цртанот, беше преслатко мече кое и ги учеше децата како да бидат добри, фер со другарите и послушни кон постарите. Цртанот делуваше како апче за смирување кое децата го консумираа и едноставно откако ќе го изгледаа цртанот заспиваа оставајќи ги возрасните да ги гледаат вестите. Денес Мечето Ушко го нема на телевизиските екрани во Македонија.
Уште еден од серијата цртани од Полска кои беа популарни на Балканот е цртанот Кенгурчето Опа-Опа. Овој цртан беше како отворена зоо енциклопедија преку која децата учеа за разните видови на животни, за нивните навики и за нивната исхрана. Преку овој цртан најмладите гледачи се запознаа со лисицата и нејзината итрина, со рисот и со уште десетина други животни. Овој цртан филм е еден од многуте во тоа време кој се грижеше за едукација на децата.
Бал, Балтазар, Бал, Балтазар... Пред две децении немаше некој кој не ја знаеше воведната песна на еден од најпопуларните балкански цртани-Професор Балтазар. Беше еден од омилените цртани како на децата така и на возрасните. Овој хрватски цртан преку симпатичниот професор Балтазар, постар чичко со бела брада, очила и црн цилиндар ги поттикнуваше децата да ја засакаат науката, да фантазираат и да им помагаат на луѓето. Верувале или не, пред неколку децении овој тогаш Југословенски цртан беше гледан од Грција и Италија па се до Иран, Канада и Зимбамве.
Бајум-Бајум (La Linea)
Минимална графика, едноставен, без ефекти и без спектакуларни сцени, а сепак исклучително забавен и заразен. Вака накратко може да се опише цртанот кој на овие простори беше познат како Бајум Бајум, а кој во буквален превод значи Линија. Играта со линиите кои авторот од Италија ја игра со главниот лик всушност ја одредуваат и неговата судбина, дали ќе падне во замката која авторот ќе му ја постави или ќе излезе на другата страна со помош на него. Главниот лик е во постојана кавга со авторот кој комуницира со него цртајќи или бришејќи некоја од линиите. Бајум-Бајум стана култен цртан чиј главен лик се појавил во десетици реклами и спотови меѓу кои и оној на ѕвездата Џамироквај.
Уште еден италијански цртан кој стана популарен надвор од границите на својата држава и се вгнезди на Балканот каде совршено легна ознатата реченица на Калимеро-Нема правда. И да, Калимеро ги учеше децата дека светот е неправеден, но на некој начин ги рушеше и бариерите на дискриминацијата. Калимеро беше единственото црно пиле во своето семејство. Могу деца растеа со згодите и незгодите на Калимеро.
Хајди
Швајцарските Алпи можеби беа далечни за многумина, но децата можеа да патуваат до ова волшебно место во Швајцарија преку авантурите на Хајди и нејзиниот другар Петар. Црнокосото девојче беше главниот лик во популарната цртана серија која произлезе од познатата новела на Јохана Шпири.
Кенди Кенди
Во Грција беа популарни и анимираните филмови кои доаѓаа од Јапонија, а еден од нив е и Кенди Кенди. Овој цртан е фокусиран околу русокосото девојче, секогаш убаво облечено и со машнички во косата-Кенди. Малата Кенди е сираче кое се обидува да го живее животот како и секое нормално дете. Кенди Кенди е цртан кој истовремено може да ве растажи, но и кој може да ве расположи.
Улис 31
Овој француско-јапонски анимиран цртан филм стана популарен во Грција од едноставна причина што е своевидно сф-продолжение на грчката митологија за Одисеј. Дејството е сместено во 31 век од новата ера што за децата во Грција беше посебен предизвик-да ѕирнат како би изгледале во иднината ликовите за кои учеле или пак читале во книгите. Во него има вселенски бродови, грчки богови и херои и многу акција. Улис 31 е спој на футуризам и митологија, а многу деца ги предизвика да сонуваат дали надвор од границите на нашата планета има живот.
Популарни и во Грција и во Македонија
Сепак, после консултацијата со нашите колеги од Грција, влеговме во интересен разговор, евоцирајќи спомени од нашето детство и видовме дека сме имале и цртани кои биле популарни во исто време и во Грција и во Македонија. Еве неколку од оние кои не можеме да ги заборавиме никогаш и кои засекогаш ќе бидат дел од детето во нас, без разлика од која страна на границата сме:
Ако во првиот цртан имаше хероина во овој анимиран филм главниот лик е храброто и снаодливо момче Били. Спорт Били потекнува од планетата Олимп што е доволна причина цртанот да се емитува и да стекне популарност во Грција. Момчето патува низ времето и просторот и следи разни спортски настани притоа истакнувајќи ги високите морални вредности и фер-плејот. Секогаш со себе ја носи и магичната торба од која вади разни алатки кои му помагаат да излезе како победник во своите авантури. Негови верни другари се девојчето Лили и кучето што зборува Вили. Се борат против лошата кралица Ванда.
Болек и Лолек
Уште еден доказ за популарноста на цртаните филмови кои доаѓаа од Полска е цртанот Болек и Лолек кој е вгнезден во колективната меморија на децата кои растеле во Грција и во Македонија во текот на 80-тите. За овој цртан не беше потребна синхронизација од едноставна причина што во него воопшто и немаше никаков дијалог. Сепак и без зборување овој цртан беше заразен на свој начин. Серијалот за двајцата браќа и нивните смешни авантури се смета за најуспешен цртан филм кој дошол од Полска, а интересен податок е е дека бил дозволен да се емитува и во Иран по револуцијата во 1979 година.
Веројатно уште стотици цртани се вредни за спомнување овде, но сепак ова се првите на кои екипата на Балкон3 успеа да се присети обидувајќи се да ги вратиме спомените на минатото.
Повеќе за некои други цртани во следното продолжение на овој текст. До тогаш, пишете ни кои се вашите омилени цртани или серии со кои сте растеле, споделете ги вашите сеќавања и поттикнете не да напишеме за нив. Уживајте во линковите и потсетете се на младоста или пак за прв пат запознајте се со хероите со кои растеле многу генерации.
(А.М.)
Коментари
Loading ...
