Интервју со Марта Наумовска Грнарова – Македонските дизајни не заостануваат од регионалната селекција.
Преку богатата програма, која вклучуваше креативни работилници, изложби, деловни предавања, експо зона, агол за храна и музика, Скопската недела на дизајнот, се прикажа како фестивал на креативноста и иновативноста. Тој воедно помага младите креативци да се стекнат со ново знаење, а и да го покажат својот талент преку бројните работилници. Истовремено, посетителите добија увид во креативната сцена преку презентациите и предавањата.
Фестивалот за дизајн се организираше по трет пат. Колку помогна тој да се зголеми свесноста на посетителите и на луѓето од индустриите за потребите од дизајнот?
Всушност, пред првата година, постоеше и нулта, во која тимот на фестивалот спроведе темелно истражување за сите аспекти и чинители на процесот дизајн – состојбите во индустријата, образованието, културата на купување производи во кои дизајнот е најважната компонента, економските и правните аспекти на продукција на свој дизајн. Состојбите тогаш не беа добри, но ветуваше тоа што постои потенцијал. Она што го увидовме е дека не постои дизајн сцена, платформа за соработка што ќе овозможи вистински дизајнерски идентитет. Додека пред три или четири години беше исклучок компанијата да инвестира во свој дизајн, а СНД обезбеди бесплатен изложбен простор за сите учесници, годинава имавме полна комерцијална експо зона на приземјето, па дури и некои учесници кои до лани беа на горниот кат, како млади дизајнери на почетокот на кариерата, годинава прераснаа во сериозни дизајн-бизниси. Тоа укажува на значително менување на свеста кај сите, бидејќи кога не би постоела свест за дизајнот кај публиката, таквите бизниси не би можеле да опстојат на пазарот. А и бројот на посетители на SDW, којшто рапидно расте од година в година, како и бројот на учесници и слушатели на работилниците и предавањата, зборува многу.
Според вас, во колкава мера организирањето настани од ваков карактер помага за развојот на областа на дизајнот во една пазарно мала држава каква што е Македонија? Колку е фестивалот успешен во промовирање на локалниот дизајн?
Фирмите кои размислуваат сериозно за својот бизнис, знаат дека всушност е скапо (од законски и економски аспект) да не ангажираш свој дизајнер и да се потпираш на копирање туѓи производи. Пазарот во денешно време не е ограничен само на Македонија и тоа важи за секој вид производи, од накит и ситни додатоци, до технолошки софистицирани производи. Тоа е нешто што мора да се има на ум и да се знае дека на прв поглед, производот го продава неговата естетика, а на втор поглед – неговата функционалност, што е исто така дизајнерска категорија. За развој на сопствен дизајн е потребно постојано усовршување и, што е најважно, постојано држење чекор со најновите информации, а таквите информации ги нудат токму ваквите фестивали како Скопската недела на дизајн и нашите партнери од регионалната мрежа на фестивали на дизајнот. Тука е свежиот дизајнерски ракопис, тука се најиновативните компании и најинтересните идеи, тука е и публиката која е вистински заинтересирана, па со тоа и вистински критериум за тоа што значи добар дизајн.
Во колкава мера фестивалот помага во спојувањето и вмрежувањето на дизајнерите и индустриите?
Тоа е задача на која работиме и во деновите на фестивалот и во периодите меѓу два фестивали. Ако ги погледнавте македонските излагачи од комерцијалната зона, знаете дека тие не се случајно избрани, селекцијата беше мошне строга. Видовте и дека колекцијата на 13 македонски дизајни не заостанува ни по идејата, ни по квалитетот на изработката со моделите од регионалната селекција. Во тек на овој фестивал имавме и работилница на која тоа беше основна цел, да се спојат дизајнер и компанија за заеднички да создадат нов, автентичен производ. Имавме и предавања и работилници што зборуваа за различните модели на финансирање на иновативни производи, за пласман на производи на престижни продажни места, за правна заштита на авторските права на дизајнерите, за маркетинг аспектите … работиме навистина темелно и не изоставуваме ниеден чекор од тнр „синџир на вредност“ на производот, односно се трудиме да ги опремиме со знаење и дизајнерите и производителите и така да ја поттикнеме и олесниме нивната соработка. Овие досегашни успеси се само почеток.
Какви се впечатоците за фестивалот од гледна точка на учесниците на фестивалот, самите дизајнери?
Учесниците од странство велат дека ова, заради структурата на содржините и заради специфичниот амбиент на Куршумли-ан, различен од хангарите во кои обично излагаат, е еден од најубавите фестивали во светот. Првите години, многумина доаѓаа со сосема мали очекувања, не знаејќи ништо за Македонија, не сметајќи дека тука постои сериозна дизајн сцена. Сега е веќе сосема поинаку и за Македонија и СДВ се зборува и на регионалните манифестации и пошироко, а дизајнерите кои веќе биле тука зборуваат за нас во своите земји и ни препорачуваат свои колеги за наредните изданија. Реалноста е дека дизајн сцената полека се создава, односно ја создаваме ние и македонските дизајнери со кои досега сме соработувале се многу свесни за предностите што ги нуди овој тип на претставување и заедничка платформа. Можам да зборувам и од лично искуство, и како програмски директор на фестивалот и како излагач – кој чувствува колку е поинаква енергијата на овој вид претставувања, и ова во Скопје, и оние на фестивалите – партнери во Белград, Загреб, Софија, а од годинава и Тирана и можеби и некои други. Индустриските и комерцијалните саемски манифестации имаат свои добри страни, но сметаме, а со тоа се согласуваат и нашите меѓународни партнери и домашните дизајнери, дека вистинскиот влез во светот на дизајнот се случува преку вакви настани. Еве, годинава за првпат на насловната страница на престижниот сајт за дизајн design42day се најдоа македонски дизајни, фотографирани во амбиентот на Куршумли ан. Уредникот на сајтот Рикардо Капузо е наш гостин за целото траење на фестивалот, импресиониран е од она што го виде и веќе работи на промоција на фестивалот во меѓународните медиумски кругови, а веројатно и конкретно ќе препорача некои производи за извоз.
Каков беше концептот на третото издание на фестивалов? Што е тоа што посебно се истакнува на ова издание?
Главната тема е продукција. Ги споменав веќе производите создадени во тек на работилниците меѓу двата фестивала, а и во тек на овие 6 дена имавме уште неколку работилници кои работеа на конкретни теми. Истовремено, постигнатите успеси ни дадоа слобода да одиме уште повеќе во широчина, па така имавме и сосема експериментални работилници, како онаа за поетичен дизајн, која побуди голем интерес и даде мошне интересни резултати што ќе се доработуваат понатаму.
За кој вид дизајн посетителите покажуваа најголем интерес?
Оваа година, и покрај неочекувано студеното време, имавме рекордна посетеност. Тоа покажува дека посетителите не не’ доживуваат како само уште една атракција и манифестација во градот, туку се навистина заинтересирани за содржините. Навистина не би можела да издвојам – своја публика имаа и изложбите, и работилниците од отворен тип и предавањата, а и музичката програма во чии рамки за првпат донесовме во Македонија прекрасни бендови од регионот, па така имавме и своевиден музички фестивал во рамки на фестивалот за дизајн.
Во колкава мера луѓето од дизајнот се поврзани со луѓето од својата бранша во регионот и пошироко?
Не беа поврзани се’ до појавата на фестивалите за дизајн низ регионот. Една од целите на нашата соработка, што во извесна мерка и ја озваничивме со создавањето регионална мрежа, е токму да ја воспоставиме таа соработка, и заради учење, и заради заеднички претставувања, и заради соработка на чисто пазарна и економска основа. Секоја од земјите има свои реални предности и силни страни, па така и Македонија. И домашните дизајнери и домашните производители мораат најнапред да ги осознаат, а потоа и дополнително да ги развијат своите силни страни и со нив да се наметнат на регионалниот и меѓународниот пазар. Светот денес е и поголем и помал – изборот и разновидноста се поголеми од кога и да е порано, а поврзаноста прави дистанците да можат лесно да се поминат.
Ова е моментот Македонија да се позиционира на пазарот со своето знаење, со својата креатвност, со своите ресурси и своите економски политики и да се наметне како држава во која ќе се случуваат многу работи и која ќе придвижува многу работи.
Ова можеби изгледа преамбициозно, но сетете се дека до пред три години ние немавме фестивал на дизајн, а денес нашиот мал тим направи тој да е дел од регионалниот календар, според кој се планираат годишните активности.
Годинава уште повеќе од претходните, ја интензивираме нашата работа меѓу два фестивала. Нека слегнат впечатоците на учесниците – индивидуалните дизајнери и се’ поголемиот број компании што ни укажуваат своја доверба ние, преку СДВ, да го обликуваме нивниот нареден дизајниран производ, а ние внимателно документираме и анализираме се’ што се случува. Многу од производите од СДВ 2013 ќе патуваат на меѓународни саеми, некои и претходно ќе се најдат во продажба и на меѓународниот пазар, не само домашниот. Очекуваме соработки на странски дизајнери со македонски компании и обратно, односно очекуваме да се материјализираат некои контакти воспотставени токму во текот на овие шест фестивалски дена во Скопје.
Коментари
Loading ...
