Секоја култура е мултикултурна, уште откако човекот ја напуштил Африка и се проширил низ целиот свет. Верувањето во чисти култури е на некој начин фашизоидно, вели музичарот со потекло од Бејрут, додавајќи дека и слепото придржување кон традицијата е погрешно, зашто се` што е традиција денес, било револуција вчера, вели во разговорот за Балкон3, Рабих Абу Калил, човекот кој ги премостува културите.
Истокот и Западот се два различни света и култури, но тие понекогаш се среќаваат. Едно од местата каде што тие доаѓаат во контакт е музиката на познатиот Раби Абу Калил. Тој е еден од најпознатите виртуози на традиционалниот инструмент оуд и реномиран композитор чии интереси и жед за нова музика значително влијаеле врз она што го твори. Неговото сфаќање за музиката како средство за премостување културни бариери му помогнало да освои публика од сите меридијани. Самиот негов бенд се состои од музичари од различни поднебја, а тоа придонело дополнително да се збогати неговата музика. Минатата година по четврти пат настапи во Македонија, на фестивалот за етно музика во Битола, каде го промовираше изданието „Хангри пипл“ (Гладни луѓе), кое ги отсликува желбите и гладта на луѓето на денешницата за нормален живот.
– Вашата кариера е одбележана со преземање ризици, мултикултурални потфати што на крајот резултирало во посебна музика. Што беше тоа што ве инспирираше да направите нешто поинаку и да не се вкорените и ограничите себе си во рамките на една строга култура и традиција?
– Можеби тоа што го правам е резултат на тоа што можеби и сум вкоренет во својата култура. Мислам дека е тоа причината. Музичарите со кои настапувам, секој од нив е длабоко навлезен во своите култури од кои доаѓаат. Исто така, мислам и дека ова е единствениот начин на кој ова може да функционира односно еден да се чувствува удобно во својата култура, а потоа да може да ја надмине, со цел да направи нешто повеќе. Кога луѓето ми поставуваат прашања од типот зошто и како, што е нормално, јас навистина немам никаков план, дури не се трудам да направам нешто. За мене музиката е емотивно изразување, а не стилистичко. Поради тоа, нормално, се што ќе слушнам влијае врз мене. Се што ќе видам влијае врз мене. Се што ќе почувствувам влијае врз мене.
Но јас немав никаков план каде би вовел малку мултикултурализам. Едноставно само работев со музичари со кои можев да работам. Тие се погодија да бидат од сите страни. На пример, ако слушнам некој од Португалија дека добро свири, ќе кажам – супер, би сакал да соработувам со човекот. Тој звучи како некој со кого би можел да се поврзам. Јас долго време живеев во Германија, но многу малку работев со германски музичари бидејќи не мислев дека е неопходно да свирам со нив. Не дека се обидував да ги избегнувам, туку барав вистински личности.
А, кога се зборувам за мултикултурализмот, работите не се промениле уште од времето кога луѓето ја напуштиле Африка и се рашириле низ светот. Не постои чиста култура. Сите тврдења дека постои се на некој начин фашизоидни. Не постои ништо што е чисто. Сите се селеле од едно место на друго, Грците, Римјаните, секој и секаде. Во Либија можете да видите луѓе кои се русокоси. Дедо ми беше русокос и имаше сини очи, а тој беше роден во едно село во планините во Либан. Мултикултурализмот е основата на човечката култура. Без неа не би можеле да одиме ниту еден чекор напред. Погледнете ги Американците и нивната култура. Тоа всушност и не е култура. Тоа е група луѓе од сите страни на светот и кои се собрале поради своите интереси.
Како заклучок, средбите меѓу културите, односно меѓу луѓето од различни краеви на светот секогаш предизвикувало културите да растат. Погледнете го џезот – тоа е средба меѓу Европа и Африка. Целата Римска империја носела робови од сите страни. Во Рим, ако го гледате тој период, било врв на мултикултурализмот. Тие имале робови од сите краишта. Дури и императорите биле родум од различни краишта на империјата – Сирија, Германија, од секаде. И секој од нив додал нешто до работите кои таму постоеле. Така што, кога Мусолини дошол на власт и изјавил дека сака да ја сочува Италијанската култура да биде чиста, мислам, чекај малку, таа веќе беше мешавина од толку многу работи. Размислувањето дека работите треба да ги чуваме чисти е многу, многу погрешно. Ништо не расте кога работите се чисти. Дури и за кафето треба да ставите вода, млеко или шеќер. Ништо што правиме не е чисто. Дури ни емоциите не ни се чисти. Секогаш е мешавина од многу работи.
– Вашиот роден град Бејрут важел за космополитски град во 1960-тите и во 1970-тите кога вие сте живееле таму пред граѓанската војна. На кој начин животот таму влијаел врз вас?
– Мислам дека повеќе од растењето во Бејрут, навистина, влијаеше растењето со одреден начин на размислување во моето семејство. Татко ми потекнуваше од едно мало село во Либија и како што е случајот најчесто со луѓето кои доаѓаат од различни краеви од светот, тој беше заинтересиран за се. Тој изучуваше 8 јазици кои ги зборуваше сосема добро. Тоа не беше нешто што очигледно беше карактеристично во фамилијата бидејќи татко му работел со кожа. Но него не го интересирало тоа и воопшто не беше религиозен човек. Веројатно тоа ни помогнало да бидеме отворени за се. Ние воопшто не размислувавме дека сите сме различни, поради што тоа беше работата која допринесе да се почувствувам дека можам да се отворам и да земам се што ми треба и да го помешам тоа со различни идеи.
Втора работа е дека Либан во тоа време беше многу отворена земја. Всушност, целиот арапски свет беше многу отворен тогаш. Воопшто не беше како што е сега. Денеска кога се гледа на него првата помисла е нешто лошо. Можеби тоа е вистина, но тогаш беше многу отворен свет. Арапските општества знаеа повеќе за Европа отколку што Европјаните знаеа за нас. Тоа, се разбира, ни помогна да ги разбереме. И знаете, татко ми беше поет и беше многу заинтересиран за се што има врска со зборот. Тоа исто така некако се пренесе кај мене и мојот начин на размислување како и кај сите нас. Се разбира, денес тој би бил погрешната личност таму
– Какви се реакциите на луѓето од арапскиот свет или пошироко на вашите екскурзии во различни музики ширум светот, а кои подоцна ги инкорпонирате во вашата?
– Сета моја кариера добивам различни рекации, како и за секоја работа во животот. А, кога сите се согласуваат дека нешто е добро, тогаш тоа мора да е лошо. Луѓето никогаш не се согласуваат целосно кога нешто е добро. Има најразлични реакции. Постојат луѓе кои мислат дека ова е одлично и дека е нешто ново, а тука се луѓе кои велат „ да, но ти треба да си ги држиш работите во рамките на традицијата“ што е тема за која сум многу чувствителен, бидејќи кога се работи за традиција, не постои такво нешто. Тоа што е традиција денес било револуција вчера, и ако сте проучувале нешто, ако вашето сеќавање иде подалеку од една генерација ќе сфатите дека ништо не било изградено на ист начин. Дури и ако се обидете и направите работите да испаднат исти тие никогаш нема да останат такви. Се се менува. Размислувањето дека треба строго да се придржуваме кон нешто всушност го убива и го гуши повеќе отколку што го пушта да расте и созрева.
Раби Абу Калил и Ненад Георгиевски
– Кога навлегувате во културата и музиката на другите луѓе вие тука наидувате на различни духовни елементи кои се вткаени во тие култури. Дали духовното игра некаква улога во вашата музика?
– Духовноста е еден неверојатно магловит израз кој е многу, многу тежок за да биде дефиниран што всушност тој претставува. Јас се обидувам да создадам семејство од музичарите со кои соработувам. Ние сме семејство. Со овој бенд работам веќе 15 години и се уште сме добри пријатели. Ние јадеме заедно, се дружиме заедно, уживаме во времето кое го поминуваме заедно и правиме музика заедно која е нешто што верувам може да се случи само во рамките на едно семејство. Тука е нашето пријателство, како и потребата за комуникација меѓу нас, каде ние сеуште се обидуваме да претставуваме нови работи секој пат кога работиме заедно. Ние се уште ги свириме некои од старите песни и секој пат е поинаку. Ние ги гледаме од различна временска дистанца и различна перспектива. Работите се менуваат постојано. Поради тоа, духовноста, во некоја религиозна смисла, за неа нема место во било што креативно.
Имате убави сеќавања од настапот со филхармонискиот оркестар на Скопскиот џез фестивал во 2008?
Да, беше многу убаво. Јас уживам кога работам во Македонија. Како што знаеш, јас сакам да работам со луѓето и со културите. Воопшто не се трудам членовите од бендот , како што е Французинот да звучи какао Арап или Италијан. Повеќе би сакал да видам да можеме да откриеме нешто за што би можеле сите да зборуваме во исто време. И македонската музика е блиска до моето сфаќање и многу е лесно да се комуницира со оркестарот во врска со тоа. Би било убаво ако би можел да работам повторно со нив.
Настапот во Битола ви беше четврт по ред во Македонија..
Чувствувам дека луѓето тука ме сфаќаат и на некој интересн начин, музички сум сфатен. Обично луѓето од разни места ја сакаат мојата музика и секогаш има добра реакција. Меѓутоа, можеби тоа се должи на тоа дека ова место е исто така мешавина од различни култури. Дури и храната. Кога ќе вкусам нешто веднаш помислувам „ова е нешто што и мајка ми би можела да го спреми„. Тука постојат многу работи кои се слични, а во Македонија, музиката има смисла за ритам со која сум многу поврзан. Беше многу лесно да се свири бидејќи секогаш кога настапувам со европски музичари најголемиот проблем е ритамот. Се обидувам да сфатат дека тој не иде 1-2-3-4. Не се работи само за тоа, туку и многу други работи, како и начинот на кој ритамот комуницира. И јас го немав тој проблем со македонските музичари. Се разбира, со нив е лесно да се работи и потоа можеме да се насочиме кон музиката отколку на техничките работи.
Тоа се должи на фактот дека традиционалната музика, која е популарна, е вткаена во нашата ДНК, и сите растеме со неа. Некои од оркестарот и ја изведуваат во слободно време.
Се разбира, тоа го прават сите и тоа ги прави посебни во Македонија. Навистина е многу ретко да се види некој кој не зна да свири на некој инструмент. И ако не свири, тој слуша, што е иста работа. Ако слушате, не мора да свирите. Доволно е. Ова е многу ретко и не сум го видел во некоја друга земја, дури ни во земјите околу Македонија. Има нешто посебно во врска со тоа. Тој елемент постоеше уште првиот пат кога свиревме тука. Тоа беше едно сознание дека се работи за поинаква публика.
Фото: Беким Мустафа
Коментари
Loading ...
