Секогаш кога одите во посета на историскиот центар на Истанбул мора да поминете по патот кој води кон палатата Топ Капи. Во целата таа гужва од туристи може да не ги забележите малубројните уличните продавачи и нивните мали тезги. Некои продаваат нешто што наликува на лижавче во спирална форма. Пред себе продавачите имаат садови кои наликуваат на кружни кутии за сладолед наполнети со густа течнот во разни бои. Всушност тоа е течна бонбона која се стврднува откако вештите продавачи ќе ја подготват на ваша нарачка. Но, ова сепак не е обична бонбона.
Се нарекува маџун и приказната вели дека за првпат е направена во 1527 по наредба на Султан Сулејман Величествениот како лек за закрепнување на неговата мајка Ајше Хафса (попозната по својата титула Валиде Султан). Султанот бил презадоволен од неговите лековити својства па затоа одредил да се празнува еден ден во пролет (пролетната рамноденица) и на тој ден да се раздели маџун на сите луѓе во престолнината. Турција сега работи на проект маџунот да се стави на листата на нематеријално светско културно наследство на UNESCO. Маџунот е нематеријален од аспект на неговата историја и обичаи, но вкусот е многу реален! Поточно кажано мажунот има силен вкус и се разликува од сите бонбони кои до сега сте ги вкусиле. Има зачудувачки ефект бидејќи никогаш не сте подготвени за нешто толку миризливо, слатко и зачинето.
Легендата вели дека оваа магична смеса се состои од 41 состојка кои можат да излекуваат 41 болест. Католиците некогаш го нарекувале Балзамот на Султанот и ја нагласувале неговата употреба како афродизијак. Чудно но вистинито, етимолошките речници го имаат истото име на Хинду но има потполно поинакво значење: ги опушта мускулите и има благ седативен ефект. На турски зборот значи “паста”. Старите книги за фармакологија и готвачот на палатата спомнуваат еден рецепт со огромен број состојки, од кои некои доаѓаат од далечни земји. Од долгиот список ги издвојуваме: амбер, мошус, црвена детелина, куркума, ѓумбир, детелина, цимет, морско оревче, ванила, кокос…
Освен историскиот Сарај како симболично место на кое може да пронајдете маџун подготвен на улица, постојат и други локации каде може да купите спакуван маџун. На пример на Египетскиот пазар имате тони зачини и тревки кои почнуваат да наликуваат на наша природна средина. И последно но не и најмалку важно, (од нам непознати причини) градот Маниса близу Измир е поврзан со истата прослава во пролет и со дистрибуција на маџунот сè до денешен ден, под името Manisa Mesir Macun. Лесно ќе го пронајдете маџунот под ова име во големите слаткарници “kuruyemis” низ Турција.
Сигурна сум дека постои добра причина зошто на грчки зборот “matzouni” означува “практичен лек кој се користи како тоник” или било кој друг вид на инфузија од билки, па дури и меки бонбони. Но, во денешно време името сè почесто означува “бапски лек”. Да се вратиме на вистинскиот маџун. Мислам дека најдобро би било да го пробате откако веќе ќе ја посетите палатата Топ Капи затоа што сигурно ќе бидете изморени и зашеметени од нејзината убавина, а предлагам да се напиете и шолја турски чај. Маџунот и помогна на Валиде Султан да закрепне па сигурно ќе биде корисен и за нас, обичните посетители на градот над градовите!
Добар апетит! Уживајте!
Софија Николау
Коментари
Loading ...
