Δύο τσαγιέρες, η μια πάνω στην άλλη, δυο χούφτες ταϊλανδέζικο τσάι, μαύρο, από κίτρινο κουτί – με καναρίνι – και τουλάχιστον ένα-δυο φίλους. Αρκετά στοιχεία για ευχάριστη κουβέντα και συντροφιά! Τα υπόλοιπα θα τα κάνει το τσάι!
Τούρκικο, ρώσσικο, ταϊλανδέζικο, μαύρο… Παραγγείλετέ το όπως θέλετε! Σίγουρα καταλαβαινόμαστε.. Τσάι σε μικρά γυάλινα ποτηράκια, καφεκόκκινο χρώμα – το δυνατό – όπως το αποκαλούν κάποιοι, λέγοντας ότι πρέπει να προσέχουμε όταν το πίνουμε, επειδή εάν πιούμε περισσότερα από δυο-τρία, η πίεση θα κάνει άλμα πάνω από το 14. Αλλά και αυτά είναι μύθοι, όπως θα σας εξηγήσει ο καθένας που μέχρι τώρα είχε πολύχρονη εμπειρία με το τσάι της δίπατης τσαγιέρας (ντεμλίκι). Εάν δεν το έχετε δοκιμάσει έως σήμερα, ντροπή σας! Αμέσως να πάτε στο κοντινότερο τεϊοπωλείο ή να το ζητήσετε από φίλους σας Τούρκους, Αλβανούς, Βόσνιους… και παρακαλέστε τους να σας εξηγήσουν τί χάσατε μέχρι τώρα!
ΠΡΙΝ ΤΟ ΚΑΦΕ
Ανεξαρτήτως το πώς αποκαλείται, εάν για τους Αλβανούς είναι ρώσσικο, για τους Τούρκους μόνο τσάι, για τους Σλαβομακεδόνες είναι τούρκικο, κάποια πράγματα είναι κοινά για το τσάι αυτό, ανεξάρτητα ποιός και πού το ετοιμάζει και από που κατάγεται το υλικό. Και οι Τούρκοι και οι Αλβανοί και οι Βόσνιοι, το προετοιμάζουν από το βότανο τεχέα σινένσις ή τσαμέλια σινένσις – τη διαφορά από τα άλλα τσάγια την κάνει ο τρόπος προετοιμασίας.
“Αυτό αποτελεί μέρος του πολιτισμού μας, της παράδοσής μας.. πίνουμε τσάι στο σπίτι μας.. στο τεϊοποτείο, μπροστά από το σπίτι, στις εκδρομές – κάθε μέρος είναι κατάλληλο για τσάι. Το τσάι είναι για την παρέα, τμήμα της καθημερινής ζωής”, θα σας πει κάθε ένας που θα ρωτήσετε, όπως και μας είπαν οι πρώτοι άνθρωποι που συναντήσαμε σε ένα από τα τεϊοποτεία του Παλαιού Τσαρσιού (Stara Carsija) της πόλης των Σκοπίων.
Θέλοντας να ανακαλύψουμε όσα μπορούμε περισσότερα για το τούρκικο τσάι, κανονίσαμε στην περιήγησή μας στη Στάρα Τσάρσια να καλέσουμε και τους συναδέλφους δημοσιογράφους, Μπέσνικ Σούκι και Χουσάμεντιν Γκίνα, επιθυμώντας μέσω αυτών και των φίλων τους στην περιοχή να ανακαλύψουμε όσα μπορούμε περισσότερα σχετικά με την παράδοση κατανάλωσης τσαγιού των Αλβανών και των Τούρκων, όπως και γενικά του μουσουλμάνικου πληθυσμού στη Δημοκρατία της Μακεδονίας.
Ξεκινήσαμε τη συζήτηση με έναν από τους παιδικούς φίλους του Μπέσνικ, ο οποίος μεγάλωσε στην Τσάρσια και έχει πιει χιλιάδες ποτηράκια τσάι στη ζωή του. “Σήμερα υπάρχουν πολλά τεϊοποτεία όπως και εγώ για παράδειγμα άνοιξα πρόσφατα τέτοιου είδους μαγαζί. Οι καιροί αλλάζουν, αλλά δεν αλλάζει η συνήθεια της κατανάλωσης τσαγιού”, μας δήλωσε ο πρώτος συνομιλητής.
Όπως μάθαμε από τους φίλους μας, κάθε τούρκικη ή αλβανική οικογένεια, τουλάχιστον δύο φορές την ημέρα, ετοιμάζει στο σπίτι τσάι και γι΄αυτούς είναι σχεδόν ακατανόητο να ξεκινήσει η μέρα χωρίς τσάι.
“Το τσάι αποτελεί υποχρεωτικό μέρος του πρωινού φαγητού, σε κάθε τούρκικο σπίτι. Η μέρα δεν μπορεί να αρχίσει χωρίς τσάι”, μας είπε ο Χουσάμεντιν, τονίζοντας ότι αυτό σημαίνει και η τούρκικη λέξη για πρωινό, καχβάλτι, δηλαδή πριν τον καφέ – κάτι που πρέπει να ετοιμάσει τη βάση για το πρωινό καφεδάκι. “Υπάρχουν σπίτια όπου τσάι υπάρχει στο τσαγιερό επί 24 ώρες, δεν λείπει ποτέ”, μας είπε ο Μπέσνικ.
ΕΞΑΡΤΗΜΕΝΟΙ ΑΠΟ ΤΟ ΤΣΑΪ
Την συζήτηση με το Μπέσνικ τη γυρίσαμε στο ζήτημα εάν το τσάι που πίνουμε είναι καλό ή κακό για την υγεία μας, όπως ακούγαμε σαν αρχάριοι, όταν οι περισσότερο έμπειροι ήθελαν να μας εισαγάγουν στην άγνωστη ευχαρίστηση, λέγοντας ότι πρέπει να προσέχουμε, να μη μας πειράξει το πολύ τσάι.
“Εάν το πίνεις με μέτρο, καλό είναι! Εάν όμως υπερβάλλεις, είναι το ίδιο με τα ναρκωτικά! Εγώ γνωρίζω ανθρώπους, έχω φίλους, που είναι εξαρτημένοι από το τσάι. Εάν δεν πιούνε 10 – 15 – 20 ποτηράκια τσάι την ημέρα, τρέμουν ολόκληροι, όλη την ημέρα! Εάν δεν έχεις μέτρο, είναι χειρότερο πράγμα και από τα ναρκωτικά! Να πίνεις δύο – τρία είναι άλλο πράγμα! Υπάρχουν άτομα που θα ετοιμάσουν το πρώτο τσάι στις 8 το πρωί και θα πιούν το τελευταίο στις 10 – 11 η ώρα το βράδι”, μας εξήγησε.
ΦΑΡΜΑΚΟ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΟΝΟΚΕΦΑΛΟ
“Δεν ετοιμάζεται το τσάι όπως να ΄ναι”, μας δήλωσε ο επόμενος οικοδεσπότης. “Και αυτό θέλει τη μαστοριά του! Δεν γίνεται το τσάι στο πόδι”. Από αυτόν ζητήσαμε την συνταγή προετοιμασίας τσαγιού στο ντεμλίκι.
“Καταρχήν, στην κάτω τσαγιέρα βάζεις νερό, ενώ στην πάνω τσαγιέρα βάζεις το τσάι, το φυτό, ξερό, χωρίς νερό. Τις τοποθετείς στη φωτιά και τις αφήνεις έως ότου βράσει το νερό. Όταν το νερό βράσει, μέρος του νερού της κάτω τσαγιέρας το βάζεις στην πάνω, για να ζεματιστεί το βότανο. Γεμίζεις και πάλι την κάτω τσαγιέρα με νερό και τοποθετείς και πάλι τις δύο τσαγιέρες σε χαμηλότερη φωτιά, να βράσει για 15 – 20 λεπτά της ώρας. Μετά από 15- 20 λεπτά, το τσάι είναι έτοιμο για κατανάλωση”, μας εξήγησε. Οι οικοδεσπότες μας εξήγησαν επίσης ότι το τσάι είναι καλύτερο όταν καταναλώνεται φρεσκοβρασμένο και ότι δεν κάνει να αφήνεται να κάθεται περισσότερο από δύο – τρεις ώρες. Εάν καθήσει περισσότερο, χάνει το άρωμά του και γίνεται βαρύτερο για το στομάχι.
Ρωτώντας για την ποιότητα, μάθαμε και κάτι σχετικό με τις προτιμήσεις των πελατών. “Υπάρχουν κάποιοι που δεν πίνουν τσάι στα τεϊοποτεία. Σπίτι τους ίσως πίνουν και 15, αλλά στο τεϊοποτείο δεν πίνουν! Κάποιοι άλλοι δεν θέλουν το τσάι τους να είναι χλιαρό. Επιθυμούν τσάι που να το πίνουν και να καίγεται η ψυχή τους. Είναι άλλοι που έχουν συνηθίσει να πίνουν βαρύ τσάι, δεν τους ενδιαφέρει ούτε η υγεία, ούτε η υπέρταση. Έχω φίλο που θέλει το τσάι του σκούρο, πίσσα! Αυτό το τσάι που πίνουμε τώρα, γι΄αυτόν είναι νεράκι! Θα μου θυμώσει εάν του δώσω τέτοιο!”, μας είπε ο Μπέσνικ.
Η κουβέντα για την υπέρταση και τους πονοκεφάλους, μας υπενθύμισε ότι ήταν πλέον καιρός να τελειώνουμε με την εκδρομή μας στα τεϊοποτεία Είχαμε πιεί ήδη από 5-6 τσάγια και δεν θέλαμε να πάρουμε μεγαλύτερο ρίσκο – δεν ήμασταν προπονημένοι σχετικά.
Οι έμπειροι όμως τεϊοπότες που ήταν μαζί μας, μας είπαν να μην ανησυχούμε και πολύ. “Αν έχεις χαμηλή πίεση, να πίνεις δυνατότερο τσάι χωρίς ζάχαρη και η πίεσή σου θα ρυθμιστεί στα κανονικά επίπεδα! Βοηθάει επίσης και στον πονοκέφαλο. Μια φορά μου συνέβη – ενώ ταξίδευα από τα Σκόπια για την Τουρκία – το κεφάλι μου να με τρελαίνει από τον πόνο. Όταν έφτασα στην Κωνσταντινούπολη, ήπια δυό φλυτζάνια τσάι στη θεία μου και ο πονοκέφαλος μου πέρασε στη στιγμή! Δεν προκαλεί ζημιά το τσάι, απλά πρέπει να γνωρίζετε το μέτρο σας και να έχετε κατάλληλα προπονηθεί.
Κείμενο : Βάσκο ΜΑΡΚΟΒΣΚΙ
Φωτο: Μίλαν ΣΤΡΕΖΟΒΣΚΙ
Loading ...
