Οι σερβικοί εορτασμοί αγίων είναι θρυλικοί. Για τους εορτασμούς αυτούς έχουν γραφτεί τραγούδια, έχουν γυριστεί ακόμη και κινηματογραφικές ταινίες.
Δεν εννοούμε όμως τους εορτασμούς στις εκκλησίες, αλλά στα σπίτια των κατοίκων της χώρας αυτής. Σύμφωνα με την ορθόδοξη χριστιανική παράδοση της χώρας, αλλά και γενικά των Βαλκανίων, οι ορθόδοξες οικογένειες επιλέγουν άγιο ως προστάτη της οικίας και την ημέρα του εορτασμού του άγιου αυτού γιορτάζει και το σπίτι, όλη η οικογένεια, μαζί με τους συγγενείς και φίλους. Αυτό πάντοτε σημαίνει πολύ φαγητό και ποτό, πολλά είδη κρεατικών, περισσότερα είδη σπιτικού τσίπουρου από διάφορα φρούτα κτλ. Τα ποτήρια ποτέ δεν αδειάζουν επειδή ο οικοδεσπότης έγκαιρα τα ξαναγεμίζει, ενώ τα πιάτα πάντοτε πρέπει να είναι γεμάτα.
Την ημέρα της Αγίας Παρασκευής βρεθήκαμε στην σερβική οικογένεια Σταλέτοβιτς, στη Μπρεζόβιτσα του Κοσόβου. Ήταν οι οικοδεσπότες μας και είχαν τον σπιτικό εορτασμό τους. Πώς περάσαμε? Μας επιβεβαιώθηκαν όλα τα στερεότυπα για τις σερβικές γιορτές. Ήταν ωραίο πράγμα να δει κανείς μια τέτοια θετική ατμόσφαιρα στο Κόσοβο, μέρος απ΄όπου τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια σπάνια ακούγονται ευχάριστες ειδήσεις. Στη γιορτή αυτή δεν υπήρξαν προβλήματα, μόνο άνθρωποι χαρούμενοι, που εκείνη τουλάχιστον την ημέρα απολάμβαναν τη ζωή.
Δύσκολα όμως οι ιστορίες του Κοσόβου να παραμείνουν θετικές ως το τέλος. Η Μπρεζόβιτσα, η οποία βρίσκεται στις βόρειες παρυφές του όρους Σαρ Πλάνινα, είναι ένα ξεχασμένο χιονοδρομικό κέντρο. Έχει και τελεφερίκ και σύρματα ανεβατόρ, αλλά υπολειτουργεί και δύσκολα μπορεί κάποιος να φτάσει εκεί, λόγω του στενού και κακοδιατηρημένου δρόμου. Οι τοπικοί κάτοικοι λένε ότι όταν πέσει πολύ χιόνι είναι τέλεια για σκι, αλλά εάν δεν καθαριστεί ο δρόμος κανένας δεν πρόκειται να έρθει. Το χιονοδρομικό κέντρο είναι ακόμη κρατική ιδιοκτησία, λειτουργεί μ΄αυτά που έχει και διατηρείται με χίλια βάσανα. Λόγω των γνωστών πολιτικών διαφωνιών, οι αρχές της Πρίστινα και του Βελιγραδίου δε μπορούν να συμφωνήσουν για το ποιός πρέπει να βρει επενδυτές και να το ιδιωτικοποιήσει για να μπορέσει και πάλι να γεμίσει με τουρίστες και να επιστρέψει το παλιό του πνεύμα και η φημισμένη γοητεία του.
Η Μπρεζόβιτσα είναι απλά υπέροχη, ιδιαίτερα το φθινόπωρο. Όλα τα χρώματα που την περιβάλουν λες και δεν είναι αληθινά, σαν να έδωσαν ένα πινέλο σε παιδί του δημοτικού και του είπαν να ζωγραφίσει το φθινόπωρο. Η αυλή του ναού του Αγίου Στεφάνου, ψηλά στο λόφο πάνω από τη Μπρεζόβιτσα, αποτελεί το σημείο με την καλύτερη θέα. Οι κορυφές λάμπουν κάτω από το χαμηλό ήλιο, μερικές απ΄αυτές αιχμαλώτισαν ήδη λιγάκι χιόνι, ενώ τα δάση από κάτω τους χρωματίζουν τις κοιλάδες.
Παρακάτω, βρίσκεται το χωριό, σαν να κοιμάται κάτω από τη Σαρ Πλάνινα. Το τεράστιο ξενοδοχείο „Νάρτσις“ κυριαρχεί ακόμη στο γύρω περιβάλλον. Δε φέρει μάταια το όνομά του. Η Μπρεζόβιτσα είναι πανέμορφη, γεμάτη έρωτα, ηρεμία. Το ξενοδοχείο όμως, έτσι κλειστό και έρημο, τρομάζει.
Όλα δείχνουν ότι θα περάσει πολύς καιρός ακόμη εωσότου αυτό το ειδυλλιακό ορεινό χωριουδάκι γίνει ένα νέο βαλκανικό Σεντ Μόριτζ. Για τον τίτλο αυτό ήδη προσπαθούν και μερικά άλλα χιονοδρομικά κέντρα πολύ πιο ανεπτυγμένα απ΄αυτό, όπου έχουν επενδυθεί εκατομμύρια. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δε μπορούμε να έχουμε στιγμές απόλαυσης και σ΄αυτήν τη Μπρεζόβιτσα, έτσι όπως είναι τώρα. Κάποτε την εκμεταλεύτηκαν, μετά την εγκατέλειψαν και σήμερα είναι και πάλι αυθεντική.
Σε ποιό άλλο μέρος θα μπορέσετε να νοικιάσετε σκι από κιόσκι που βρίσκεται δίπλα σε κοτέτσι? Πού αλλού θα περπατήσετε προς τις χιονοδρομικές πίστες και θα συναντήσετε κοπάδι αγελάδων? Σε ποιό άλλο μέρος θα σας χαιρετήσουν τόσοι πολλοί νοικοκυραίοι ενώ δουλεύουν στους μικρούς τους κήπους, κόβουν ξύλα ή ταḯζουν τα κατοικίδια ζώα τους? Μόνο εδώ, στη Μπρεζόβιτσα.
Στο τέλος, η ιστορία της Μπρεζόβιτσα είναι παρόλα αυτά θετική. Μόνο έτσι, θετικά πρέπει να βλέπουμε σχετικά μ΄αυτή.
Goce Trpkovski