Η μπόζα και το σαλέπι είναι παραδοσιακά ροφήματα με ιδιαίτερες και πασίγνωστες γεύσεις. Δεν έχουν την ανάγκη ακριβών διαφημίσεων, ούτε γραφείων μάρκετινγκ. Η πελατεία τους είναι τακτική και ανυπόμονα περιμένει να φτάσει η χειμερινή περίοδος. Ιδιαίτερα στις βαλκανικές χώρες. 
Μεγάλος αριθμός λάτρεων των παραδοσιακών γεύσεων, με μεγάλη ανυπομονησία περιμένουν να εμφανιστεί ο χειμώνας για να μπορούν να απολαύσουν τις γεύσεις των εποχιακών ροφημάτων και ποτών, όπως είναι η μπόζα και το σαλέπι. Αν και δυστυχώς, σιγά σιγά παραδίδουν τα σκήπτρα τους στα νέα, δημοφιλή ποτά, στα Βαλκάνια η παράδοση για τα προϊόντα νοσταλγίας συνεχίζεται. Στην Ίσταμπουλ (Κωνσταντινούπολη) η `Βέφα`, στην Άγκυρα το `Άκμαν`, στα Σκόπια το `Άπτσε` και η `Σεχερεζάντα`, στην Αθήνα μερικά καταστήματα στο Παλαιό Φάληρο, αποτελούν τα μέρη όπου μπορείτε ελεύθερα να πάτε και να απολαύσετε τη γεμάτη πειρασμό, αλλά και διατροφικές αξίες γεύση της μπόζας και του σαλεπιού. Το Μπάλκον 3 σας παρουσιάζει από κοντά αυτά τα παλιά ποτά, ροφήματα, παλιές γεύσεις που θυμούνται αμνημόνευτους χρόνους.
ΜΠΟΖΑ, ΓΙΑΤΡΙΚΟ ΓΙΑ ΤΑ ΝΕΥΡΑΚΙΑJ
Πιστεύεται ότι η εμφάνιση της μπόζας έγινε πριν από περισσότερες χιλιάδες χρόνια. Σύμφωνα με κάποιες έρευνες, με τη βοήθεια νομάδων της Κεντρικής Ασίας, η μπόζα μεταφέρθηκε στην Ανατόλια και τη ευρύτερη γύρω περιοχή. Το σημερινό όνομα ,,μπόζα,, προέρχεται από την περσική λέξη `μπούζε`, η οποία σημαίνει ποτό που παράγεται από κεχρί και ρύζι.
Στην Τουρκία, η παράδοση της μπόζας ξεκίνησε πολύ παλιά, συγκεκριμένα το 1876, από τα εξειδικευμένα καταστήματα `Βέφα`, τα οποία άνοιξε ο Χάτζι Σάντικ. Μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα έγινε γνωστό προϊόν σε όλη την χώρα. Η έδρα των καταστημάτων αυτών βρίσκεται στο Δήμο Εμίνονου, στην συνοικία Βέφα. Εάν κουβεντιάστε με γεροντότερους κάτοικους της Κωνσταντινούπολης, στα σίγουρα θα σας αφηγηθούν πολλές ιστορίες για τους πλανώδιους πωλητές μπόζας στα σοκάκια της μεγαλούπολης αυτής.
Οι πλανώδιοι πωλητές μπόζας, μέχρι πριν από 15-20 χρόνια, τα κρύα βράδια τριγύριζαν στους δρόμους τραγουδώντας διάφορα τραγούδια, δικής τους σύνθεσης συνήθως και φώναζαν `μπόζα`, `μπόζααα`. Σταδιακά όμως, με την αντικατάσταση των παλιών ξύλινων σπιτιών από ψηλά κτίρια, με τον όλο και μεγαλύτερο θόρυβο στους δρόμους που προκαλούνταν από τα προϊόντα της σύγχρονης τεχνολογίας, οι κάτοικοι δε μπορούσαν πλέον να ακούσουν το κάλεσμα των πλανώδιων πωλητών μπόζας. Και αυτοί εξαφανίστηκαν.
Η γνωστή μάρκα Άκμαν, είναι χαρακτηριστική για μας. Ιδιοκτήτες ήταν τα αδέρφια Μούχαρεμ και Βάχαλ Άκμαν, αλβανικής καταγωγής από τα Σκόπια, οι οποίοι βρέθηκαν στην Άγκυρα το 1936 και εκεί άνοιξαν το πρώτο μαγαζί για μπόζα.
Στη Δημοκρατία της Μακεδονίας επί πολλές δεκαετίες, η καλή μπόζα συνδέεται με το ζαχαροπλαστείο „Άπτσε“ στην συνοικία Ντέμπαρ Μάαλο, στα Σκόπια, κοντά στην αίθουσα συναυλιών ,,Ουνιβερζάλνα Σάλα,,. Άνοιξε το 1934, από τον Ίσμαν Κάντρι. Λόγω της ωραίας μπόζας, για την οποία οι άνθρωποι έλεγαν συχνά ότι είναι γιατρικό για όλες τις αρρώστειες, ο Κάντρι, το 1940, μετονόμασε το ζαχαροπλαστείο του σε Άπτσε (χαπάκι) και έτσι λέγεται ως και σήμερα. 
Στην Ελλάδα, ίσως και να εκπλαγείτε, η μπόζα στην ουσία δεν είναι και πολύ γνωστή. Στην Αθήνα μπορείτε να τη βρείτε μόνο σε εξειδικευμένα μαγαζιά, κυρίως στην περιοχή του Παλαιού Φαλήρου, συνοικία στα νότια της πρωτεύουσας. Στην περιοχή αυτή ζει μεγαλύτερος αριθμός κατοίκων με καταγωγή από την Κωνσταντινούπολη, οι οποίοι σταδιακά κατέφθασαν στην Αθήνα από το 1960 και μετά. Εκεί βρίσκονται αυτά τα παραδοσιακά καταστήματα και καφενεία. Θα πρέπει όμως να τονίσουμε ότι η μπόζα δεν έχει διαφημιστεί σε μεγάλο βαθμό και έτσι εάν θελήσετε να βρείτε και να πιείτε μπόζα, θα πρέπει να την αναζητήσετε, να ρωτήσετε. Οι τοπικοί κάτοικοι τουλάχιστον, ξέρουν και απολαμβάνουν τη μπόζα. Το ίδιο συμβαίνει και στη Βόρεια Ελλάδα, αλλά υπάρχει και η εξαίρεση. Στη Θεσσαλονίκη υπάρχει εξειδικευμένο ζαχαροπλαστείο, με το όνομα “Χατζής”, το οποίο ιδρύθηκε το 1908, όταν ο ιδιοκτήτης του ήρθε εκεί από το Κόσοβο και ξεκίνησε την παραγωγή μπόζας στην πόλη αυτή. Σήμερα η οικογένεια Χατζή έχει ανοίξει περισσότερα καταστήματα στην Αθήνα, αλλά η τιμή της μπόζας είναι αρκετά ,,αλμυρή,, σε σχέση με άλλα παρόμοια προϊόντα. Παρόλα αυτά, η μπόζα συνεχίζεται να μη διαφημίζεται, δε γίνονται προσπάθειες διάδοσής της, αν και πωλείται σε αρκετά καταστήματα. 
ΣΑΛΕΠΙ
Το σαλέπι, από την άλλη πλευρά, έχασε τη μάχη από τον καφέ και το τσάι εδώ και πολύ καιρό. Την σημερινή εποχή, στα Σκόπια μπορείτε να βρείτε και να δοκιμάσετε σαλέπι μόνο στα παλιά ζαχαροπλαστεία και στα τεϊοπωλεία της λεγόμενης τουρκικής τσαρσίας.
Τον 17ο αιώνα, εκτός από τη χρήση του στην ιατρική με την προσθήκη διαφόρων μυρωδικών και ροζ νερού, το σαλέπι άρχισε να χρησιμοποιείται και ως ρόφημα. Τον 18ο και 19ο αιώνα προσφέρονταν με την προσθήκη μαρμαλάδας, μελιού ή ζάχαρης και επίσης την προσθήκη σκόνης κανέλας ή τζίντζερ.
Στη Μεσαιωνική Ευρώπη, κατά τη διάρκεια μακρυνών θαλασσινών ταξιδιών, στα αμπάρια πάντοτε υπήρχε εύλογη ποσότητα σαλεπιού, λόγω των διατροφικών συστατικών που περιέχει. Το πρώτο κατάστημα σαλεπιού στην Αγγλία άνοιξε το πρώτο μισό του 18ου αιώνα. Το πιστεύετε ή όχι, στα μέσα του 18ου αιώνα, ιδιαίτερα στην Αγγλία και τη Γαλλία, τις πρωινές ώρες, στα μαγαζιά και τα καφενεδάκια, καταναλωνόταν ζεστό σαλέπι.
Η κατανάλωση σαλεπιού θεωρείται ως μία από τις παλαιότερες συνήθειες στην Αθήνα, χειμερινό ρόφημα που θα σας μαλακώσει το λάρυγγα και θα σας ζεστάνει. Μπορείτε να το βρείτε στο κέντρο της πόλης στους πλανώδιους πωλητές σαλεπιού, στις πλατείες γύρω από το κέντρο, όπως και στα καταστήματα τροφίμων. Πίνεται συχνότερα τις πρωινές ώρες. Κάποια από τα παραδοσιακά μαγαζάκια πωλούν σαλέπι και στο δρόμο, ενώ η οικογένεια Χατζή ξεκίνησε να πουλάει και εκτός καταστημάτων, για να μπορούν οι περαστικοί να προμηθευτούν στα γρήγορα το απολαυστικό αυτό ρόφημα. Ο τρόπος αυτός προσφοράς ξεκίνησε πρόσφατα.
Σπιτική ετοιμασία μπόζας
Απαραίτητα υλικά
3 ποτήρια πλιγούρι
2 φλιτζάνια του καφέ ρύζι
3 ποτήρια ζάχαρη άχνη
1 ποτήρι παλιά μπόζα ή ζύμη σε μέγεθος ενός σπιρτόκουτου
Ετοιμασία
Αφήνετε το πλιγούρι μέσα σε νερό από την προηγούμενη νύχτα. Την άλλη μέρα βράζετε το πλιγούρι και το ρύζι εωσότου μαλακώσουν καλά. Ανακατεύετε με ηλεκτρικό μίξερ και έπειτα κοσκινίζετε. Έπειτα βάζετε το μίγμα σε χαμηλή φωτιά και προσθέτετε τη ζάχαρη ανακατεύοντας πολύ καλά εωσότου λιώσει η ζάχαρη. Απομακρύνετε από τη φωτιά και αφήνετε λιγάκι να κρυώσει, ανακατεύοντας περιοδικά. Όταν κρυώσει προσθέτετε την παλιά μπόζα ή τη ζύμη, την οποία προηγουμένως είχατε λιώσει καλά σε ζεστό νερό. Ανακατεύετε καλά. Τοποθετείτε το μίγμα σε σκεύος και κλείνετε καλά, αφήνοντάς το 2-3 ημέρες σε θερμοκρασία 20-25 βαθμών Κελσίου, ανακατεύοντας περιοδικά. Όταν εμφανιστούν φυσαλίδες, θεωρούμε ότι το μίγμα είναι έτοιμο. Έπειτα αφήνετε να κρυώσει στο ψυγείο και μπορείτε να σερβίρετε. Εάν επιθυμείτε, μπορείτε να προσθέσετε στραγάλια ή κανέλα.
Σπιτική ετοιμασία σαλεπιού
Απαραίτητα υλικά
2 και ½ κουταλιές ζάχαρη άχνη
½ κουταλάκι σαλέπι σε σκόνη
2 κουταλάκια κανέλα
4 ποτήρια γάλα
Ετοιμασία :
Τοποθετείστε το σαλέπι και την ζάχαρη σε κατσαρόλα και ανακατεύετε καλά προσθέτοντας σιγά σιγά το γάλα. Βράζετε σε χαμηλή φωτιά εωσότου πυκνώσει, περίπου 10-15 λεπτά της ώρας. Έπειτα βάζετε το μίγμα σε ποτήρια ή φλιτζάνια και προσθέτετε από πάνω κανέλα.
Ένα από τα σημαντικότερα σημάδια ότι από το φθινόπωρο βρεθήκαμε πλέον στον χειμώνα.
Husamedin Gina
*Η Ελλάδα δεν αποδέχεται και δεν αναγνωρίζει σε οποιαδήποτε μορφή ή περιεχόμενο, κάποια άλλη ονομασία εκτός «της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας». Όλες οι αναφορές, άμεσες ή έμμεσες στη χώρα αυτή που χρησιμοποιούνται σε αυτό το άρθρο είναι ευθύνη του συντάκτη του.
Loading ...
