Καλώς ήλθατε στον Εθνικό Κήπο!
Ένα πραγματικό κόσμημα για την Αθήνα και μια όαση ρομαντισμού του 19ου αιώνα καταμεσίς στη βουή του κέντρου. Σε πρώτο σχέδιο του 1836, ο Κήπος αποτελεί το πρώτο πάρκο/βοτανικό κήπο της πρωτεύσουσας.
7,5 χιλιόμετρα φιδογυριστών μονοπατιών μάς οδηγούν σε μια διαφορετική εικόνα με κάθε στροφή: ένα συντριβάνι, ένα γεφυράκι, ένα ξέφωτο, ένα περίπτερο με πέργκολες, ένας βραχόκηπος, μία λίμνη… Αγάλματα ρομαντικών ποιητών, όπως ο Αριστοτέλης Βαλαωρίτης, συμπληρώνουν το σκηνικό.
Κιονόκρανα ιωνικού ρυθμού και κολώνες βρίσκονται διασκορπισμένα σε διάφορα σημεία ως διακοσμητικά στοιχεία, σύμφωνα με την ευρωπαϊκό ιδεώδες περασμένων εποχών. Στην πραγματικότητα, ο Κήπος βρίσκεται πάνω από σημαντικούς αρχαιολογικούς χώρους της κλασσικής και της ρωμαϊκής αρχαιότητας. Ίχνη τους είναι ορατά επί της λεωφόρου Αμαλίας, αλλά και μέσα στον ίδιο τον Κήπο.
Σήμερα το πάρκο καλύπτει μία έκταση 158 τ.χλμ (288 τ. χλμ μαζί με τους γειτονικούς κήπους του Ζαππείου). Λειτουργεί από την ανατολή έως τη δύση του ηλίου και ο επισκέπτης μπορεί να προσανατολιστεί με τη βοήθεια χαρτών και των χαρακτηριστικών (δίγλωσσων πλέον) ξύλινων πινακίδων κατεύθυνσης.
Ο Κήπος δεν αποτελεί μόνο ελεύθερο χώρο πρασίνου και ψυχαγωγίας, αλλά τακτικά φιλοξενεί διάφορες εκπαιδευτικές δραστηριότητες για τα παιδιά. Προγράμματα οργανώνονται από το Δήμο Αθηναίων (που διαχειρίζεται το χώρο), από σχολεία, περιβαλλοντικές οργανώσεις και την εξαιρετική Παιδική Βιβλιοθήκη που βρίσκεται μέσα στον Κήπο. Επίσης, υπάρχει μια μεγάλη παιδική χαρά, ο μικρός ζωολογικός κήπος και ένα καφέ.
Αρχικά, ο Κήπος σχεδιάστηκε ως συνέχεια του Παλατιού του Όθωνα (της σημερινής Βουλής) και ήταν κλειστός ιδιωτικός χώρος. Οι Βαυαροί αρχιτέκτονες και γεωπόνοι εργάστηκαν επάνω στο πρότυπο των «Αγγλικών Κήπων» του Μονάχου, χαράσσοντας καμπύλες γραμμές με εναλλαγές τοπίων (σε αντίθεση με τη γαλλική σχολή των ευθυγραμμισμένων παρτεριών). Τα έργα συνεχίστηκαν αργότερα υπό την επίβλεψη του Γάλλου βοτανολόγου των κήπων του Παλατιού του Ντολμάμπαχτσε της Κωνσταντινούπολης.
Εκατοντάδες νέα είδη δέντρων και θάμνων έφθασαν από όλες τις γωνιές του κόσμου, από την Αμερικάνικη ήπειρο, τη Νότια Αφρική, την Αυστραλία έως την Κίνα. Η συλλογή εμπλουτίστηκε με ενδημικά είδη από τη νότια Ελλάδα. Σήμερα, περίπου 7.000 δέντρα (κυρίως αειθαλή) και δεκάδες χιλιάδες άλλα φυτά, που ανήκουν σε 519 είδη και ποικιλίες βρίσκονται στον Εθνικό Κήπο – από αυτά, μόνο 102 είναι ενδημικά. Ο βοτανολογικός πλούτος δίνει στον Κήπο μια εξωτική όψη.
Αρκετά από τα πρώτα σπάνια εισαγόμενα φυτά δεν επέζησαν στο κλίμα της Αττικής. Όμως, όσα τα κατάφεραν πολλαπλασιάστηκαν και ευδοκιμούν ακόμα στον κήπο, μερικά μάλιστα συμπληρώνουν έναν αιώνα ζωής. Όλες οι βελανιδιές του Κήπου βρίσκονται εκεί από το 1845! Τα δέντρα προσφέρουν ασφαλές καταφύγιο σε πολλά είδη πουλιών της Αττικής, αλλά και αποδημητικών.
Οι υπεραιωνόβιες ψηλόλιγνες Ουασινγκτόνιες της εισόδου από τη Λεωφόρο Αμαλίας είναι βέβαια ένα από τα ορόσημα του Κήπου.
Στο κεντρικό παρτέρι βρίσκεται και το μοναδικό μαρμάρινο ηλιακό ρολόι της Αθήνας – καλή ιδέα για μια πόλη με μέση ηλιοφάνεια 300 ημερών το χρόνο!
Δεν πρόκειται για μια απλή βρύση: είναι η ιαματική πηγή της Μπουμπουνίστρας, από την οποία κάποτε υδρευόταν μεγάλο μέρος της παλιάς Αθήνας. Σήμερα, το μικρό ξέφωτο αποτελεί μία ακόμα γωνιά δροσιάς για τις ζεστές μέρες του καλοκαιριού.
Κάθε μέρα από αυτά τα αυλάκια ποτίσματος μοιράζονται 1.050 κυβικά μέτρα νερού σε όλο τον Κήπο μέσω ενός συστήματος σωληνώσεων της δεκαετίας του 1920, που συνδέεται με τον αρχαίο ταμιευτήρα του Πεισίστρατου (600 π.Χ.) στους πρόποδες του Υμηττού.
Από τότε που ο Κήπος άνοιξε για το κοινό (1923), η μεγαλύτερη λίμνη σταδιακά μετατράπηκε στο δημοφιλέστερο μέρος ταΐσματος για τις πάπιες και τους κύκνους για πολλές γενιές παιδιών της πόλης. Μετά από την πρόσφατη «γρίπη των πουλερικών», τα ζώα έπρεπε δυστυχώς να μεταφερθούν και να ζήσουν αλλού περιφραγμένα. Η μικρή ξύλινη γεφυρούλα παραμένει πάντως, ένα κεντρικό σημείο των αναμνήσεών μας…
Στα παιδιά πάντα αρέσει να χαζεύουν τους τεράστιους κυπρίνους και τα άλλα ψάρια που κολυμπούν στην πιο γνωστή δεξαμενή, μπροστά από την είσοδο της Λεωφόρου Βασσιλίσης Σοφίας.
Ομορφιά και νοσταλγικη διάθεση εύκολα συνδυάζονται ενόσω απολαμβάνουμε την πολύτιμη ηρεμία του Εθνικού Κήπου. Ένα μέρος άξιο επίσκεψης μέσα στην καρδιά της Αθήνας.
«Το πάρκο παραμένει στην μνήμη μου όσο κανένα άλλο πάρκο που έχω επισκεφτεί στη ζωή μου. Η πεμπτουσία ενός πάρκου είναι όπως όπως όταν κάποιος κοιτά ένα πίνακα ή ονειρεύεται, να βρίσκεται σε έναν τόπο που όμως δεν μπορεί όμως ποτέ να πάει».
Ο Henry Miller για τον Εθνικό Κήπο (The colossus of Maroussi, 1939)
Sophia Nikolaou
Loading ...
