Στρατιωτικά μυστικά αποκαλύπτονται
Το Stracin είναι ένα χωριό γνωστό σε πολλούς στη Δημοκρατία της Μακεδονίας απλώς διότι βρίσκεται στην εθνική οδό που οδηγεί στη Βουλγαρία. Πιο συγκεκριμένα, βρίσκεται στο σταυροδρόμι όπου οι δρόμοι διακλαδώνονται προς τη μικρή γραφική πόλη του Kratovo και το φυσικό μνημείο της Kuklica στα νότια, και προς την πόλη της Kriva Palanka, το Μοναστήρι του Αγίου Ιωακείμ του Osogovo και τη Βουλγαρία στα ανατολικά (είναι ένα σημείο που οι ντόπιοι ονομάζουν «σφεντόνα», λόγω του σχήματός του).
Ο παλιός δρόμος περνάει μέσα από το χωριό και έως το 1989 οι ταξιδιώτες συχνά περνούσαν από εκεί. Εκείνη την εποχή το χωριό ήταν πολύ πιο ζωντανό από ό,τι τώρα, και πολλοί οδηγοί σταματούσαν για ένα μικρό διάλειμμα από το κουραστικό ταξίδι. Ο νέος δρόμος προσπερνά το χωριό για μόλις 200 μέτρα αλλά τώρα σχεδόν κανείς δε σταματάει εκεί. Το χωριό επισκέπτονται κυρίως άνθρωποι που κατάγονται από εκεί.
Το Stracin δε βρίσκεται στον τουριστικό χάρτη της χώρας, σε αντίθεση με το Galicnik, το Vevcani, το Brajcino, το Kolesino και άλλα μέρη, αν και η πρόσβαση σ’ αυτό είναι πολύ πιο εύκολη από ό,τι σε καθένα από αυτά τα πιο δημοφιλή χωριά. Έχει όντως τόσο λίγα πράγματα να προσφέρει; Αν το περπατήσεις μερικές ώρες μπορείς να βρεις πολλά ενδιαφέροντα πράγματα στο Stracin. Πρόκειται για έναν αραιοχτισμένο οικισμό, με σπίτια σκορπισμένα στους λόφους σε απομακρυσμένες γειτονιές, κι έτσι τα αξιοθέατα δεν είναι συγκεντρωμένα σε ένα σημείο, αλλά βρίσκονται σε μια διάμετρο περίπου πέντε χιλιομέτρων πάνω από λόφους και ρεματιές. Και υπάρχουν 14 τέτοιες. Το Stracin λοιπόν αποδεικνύει ότι δεν είναι μόνο οι δημοφιλείς προορισμοί που μπορούν να ενθουσιάσουν τους τουρίστες.
- Σπίτια φτιαγμένα από ορθογώνιες πέτρες
Η πέτρα είναι το βασικό δομικό υλικό παντού στον κόσμο. Όμως εδώ είναι πελεκημένη σε ακριβή γεωμετρικά σχήματα, τα οποία εύκολα ενώνονται για το χτίσιμο ενός σπιτιού. Οι προσόψεις των πετρών συχνά είναι διακοσμημένες με στολίδια. Αυτή η μέθοδος χτισίματος δε χρησιμοποιείται μόνο για τα σπίτια, αλλά και για τους στάβλους, τους αχυρώνες, τα ποιμνιοστάσια. Έτσι, τα ακόμα και τα κοπάδια είχαν την τύχη να απολαμβάνουν τη ζωή μέσα σε κορυφαία επαρχιώτικη αρχιτεκτονική. Δυστυχώς, τα περισσότερα από αυτά τα υπέροχα παλιά σπίτια είναι πλέον εγκαταλελειμμένα και οι εναπομείναντες πενήντα περίπου κάτοικοι μένουν σε νέα σπίτια στο κέντρο του Stracin.
- Το παλιό μαγαζί του χωριού
Το μαγαζί είναι χτισμένο από κοκκινωπή ορθογώνια πέτρα και μοιάζει να έχει παγώσει στο χρόνο. Μπορεί η γκάμα των εμπορευμάτων να μην είναι τόσο ευρεία, αλλά είναι μια απόλαυση να ψωνίζει κανείς εκεί παρά στην αποστειρωμένη ατμόσφαιρα των σούπερ μάρκετ της πόλης.
- Η εκκλησία του 19ου αιώνα
Η παλιά εκκλησία είναι αφιερωμένη στον Άγιο Δημήτριο και βρίσκεται εδώ από το 1847, όπως αναφέρει η επιγραφή σε έναν από τους τοίχους. Έχει ένα απλό ορθογώνιο σχήμα, χαρακτηριστικό για αυτή την περιοχή της Βορειοανατολικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας, αν και είναι ασυνήθιστο σε άλλα μέρη του Ορθόδοξου Χριστιανικού κόσμου.
- Ένα νεκροταφείο βγαλμένο από ταινία τρόμου
Ταλαντούχοι τεχνίτες της πέτρας χρησιμοποίησαν τις δεξιότητές τους για να τιμήσουν και τους νεκρούς. Οι εγκαταλελειμμένες και χορταριασμένες ταφόπλακες σήμερα θα εντυπωσίαζαν τους λάτρεις της γκόθικ αισθητικής και των ταινιών τρόμου.
- Έναw περίεργος πέτρινος βωμός
Βρίσκεται σε ένα μέρος όπου δεν υπάρχει νεκροταφείο ή εκκλησία, σε ένα λιβάδι όπου οι άνθρωποι συνήθιζαν να μαζεύονται για τις μέρες των γιορτών του χωριού. Μοιάζει με βωμός θυσιαστηρίου, αλλά κανείς δεν ξέρει ακριβώς τι είναι.
- Το πέτρινο τραπέζι
Αν και μοιάζει με τάφο, αυτό είναι ένα μέρος όπου οι κάτοικοι κάθονταν για φαγητό κατά τη διάρκεια των γιορτών. Βρίσκεται στο λόφο πάνω από την εκκλησία και αποτελείται από τρεις σειρές πετρών μήκους είκοσι μέτρων περίπου η κάθε μία, εκ των οποίων η μία χρησιμοποιείται ως κάθισμα και αυτή στη μέση για το σερβίρισμα του φαγητού, με ένα σταυρό στο μπροστινό κάθισμα. Δεν έχει χρησιμοποιηθεί εδώ και πολύ καιρό και δέντρα έχουν αρχίσει να φυτρώνουν μέσα από τις πέτρες.
- Χαρακώματα και πυροβολεία του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου
Το Stracin υπήρξε θέατρο πολύ ισχυρών μαχών μεταξύ των Σλαβομακεδόνων Παρτιζάνων και των δυνάμεων κατοχής κατά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Σημάδια των εχθροπραξιών μπορεί κανείς να δει παντού και τα πυροβολεία είναι τόσο καλά κατασκευασμένα ώστε θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν και σήμερα. Το μόνο που χρειάζεται είναι ο καθαρισμός της εισόδου, αν και θα ήταν πολύ καλύτερα εάν δεν τα χρειαστούμε ποτέ ξανά.
- Το σιντριβάνι-μνημείο
Το σιντριβάνι που βρίσκεται στο κέντρο του χωριού είναι αφιερωμένο στους 33 Παρτιζάνους που έχασαν τη ζωή τους στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Κατάγονταν από το Stracin και τα γύρω χωριά.
- Αντιαρματικές οχυρώσεις
Το Stracin πάντα αποτελούσε τοποθεσία στρατηγικής σημασίας, έτσι την εποχή της ενιαίας Γιουγκοσλαβίας είχαν γίνει εδώ οχυρώσεις για την αποτροπή κάποιας εισβολής αρμάτων από τα ανατολικά. Η εισβολή δεν έγινε ποτέ και με την τρέχουσα πολιτική κατάσταση στην περιοχή δεν υπάρχει πλέον κίνδυνος τέτοιας απειλής. Παρόλα αυτά, τα τεράστια ατσάλινα τρίγωνα στέκονται ακόμα στη σειρά στο λιβάδι και το μόνο που αποτρέπουν είναι οι αγελάδες που δεν μπορούν να μετακινηθούν από το ένα βοσκοτόπι στο άλλο.
10. Η εγκαταλελειμμένη υπόγεια στρατιωτική βάση
Αυτό ήταν το καλύτερα κρυμμένο μυστικό του Stracin όσο ανήκε στη Γιουγκοσλαβία. Το δίκτυο των τούνελ που βρίσκεται κάτω από δύο λόφους χρησιμοποιούταν ως αποθήκη για στρατιωτικό υλικό και μηχανήματα. Φυσικά, οι κάτοικοι δεν είχαν πρόσβαση σε αυτό. Τώρα είναι εγκαταλελειμμένο, οι είσοδοι είναι καλυμμένες και είναι δυνατόν να κοιτάξει κανείς μόνο μέσα από μικρά ανοίγματα.
11. Πηγές
Αυτή εδώ είναι ακριβώς πάνω σε έναν επαρχιακό δρόμο και μερικές είναι κρυμμένες βαθιά μέσα στο δάσος. Οι χωρικοί ελέγχουν τη ροή όλων των πηγών που έχουν βρει. Για εκατοντάδες χρόνια χρησίμευαν για το ξεδίψασμα των περιπλανώμενων στους λόφους της περιοχής.
12. Μοναχικά γέρικα δέντρα
Στην Δημοκρατία της Μακεδονίας υπάρχουν περίπου πενήντα πλάτανοι που έχουν ηλικία εκατοντάδων ετών και προστατεύονται ως μνημεία φυσικής κληρονομιάς. Αυτή η βελανιδιά στο Stracin δεν περιλαμβάνεται σε αυτή τη λίστα, αλλά κρίνοντας από το πόσο μοιάζει με τα προστατευόμενα δέντρα, πιθανότατα κουβαλάει κι αυτή αρκετούς αιώνες στον κορμό της.
13. Το Μαγικό Δάσος
Τα παραμύθια συχνά αναφέρουν ιστορίες για δάση όπου κανείς δε μπορεί να μπει κι αυτοί που μπαίνουν δε μπορούν ποτέ να ξαναβγούν. Ένα παλιό σιντριβάνι του χωριού σε μια έρημη γειτονιά είναι τώρα τόσο χορταριασμένο με αγκάθια και βλάστηση, και το έδαφος είναι πλημμυρισμένο, έτσι ώστε να είναι αδύνατο να διασχίσει κανείς από κει. Δε μπορούμε να επιβεβαιώσουμε εάν οι νεράιδες μαζεύονται για να χορέψουν γύρω γύρω.
14. Προστατευόμενη περιοχή
Η περιοχή που ονομάζεται Ploci (Plates) είναι ένα επίπεδο οροπέδιο που έχει φτιαχτεί από μεγάλους βράχους στην κορυφή ενός λόφου. Είναι γνωστή για τις φυσικές πέτρινες λιμνούλες. Με τα χρόνια σχηματίστηκαν τρύπες στους βράχους, οι οποίες γέμισαν από νερό μετά από τη βροχή.
Μια μοναδική άγρια ζωή ενδημικών μικροοργανισμών αναπτύχθηκε μέσα στις λιμνούλες και γι’ αυτό η περιοχή έχει κηρυχθεί προστατευμένη. Όχι ότι οι μικροοργανισμοί πρόκειται να βοηθήσουν για την ανάπτυξη του τουρισμού, αλλά το ίδιο το μέρος είναι πανέμορφο. Εκατοντάδες μικρές λιμνούλες, φαράγγια και χαράδρες θα πυροδοτήσουν τη φαντασία σας και θα σας επαναφέρουν στην παιδική σας ηλικία όταν φανταζόσασταν έναν τοσοδούλικο μαγικό κόσμο. Οι μικρότερες λιμνούλες έχουν το μέγεθος παλάμης και η μεγαλύτερη εκτείνεται μόλις και μετά βίας στο ένα τετραγωνικό μέτρο. Μερικές είναι γεμάτες νερό, άλλες με γρασίδι, βρύα και λουλούδια. Εάν επισκεφθείτε την περιοχή μετά από περίοδο βροχών θα έχετε την ευκαιρία να απολαύσετε την ομορφιά της στο μέγιστο.
Goce Trpkovski
* Η Ελλάδα δεν αποδέχεται και δεν αναγνωρίζει σε οποιαδήποτε μορφή ή περιεχόμενο, κάποια άλλη ονομασία εκτός «της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας». Όλες οι αναφορές, άμεσες ή έμμεσες στη χώρα αυτή που χρησιμοποιούνται σε αυτό το άρθρο είναι ευθύνη του συντάκτη του.