Malet Ararat, Olimp dhe Korab janë monumente kombëtare (nacionale). Siç është Ararati për Turqinë ashtu është edhe Korabi për Maqedoninë. Dhe jo vetëm në një mënyrë por në shtatë mënyra. Ne arritëm të gjejmë aq ngjashmëri mes këtyre dy maleve por ju nëse gjeni edhe ndonjë tjetër plotësojeni listën tonë.
– Majat më të larta. Kjo ngjashmëri është më se e qartë. Me 5.137 metra lartësi mbidetare, Ararat është mali më I lartë në Turqi ndërsa Korabi me 2.764 metra lartësi mbidetare është mali më I lartë në Maqedoni.
– Madhësia. Mali Korab shtrihet rreth 40 kilometra nga veriu në jug. Fillon aty ku përfundon Mali Sharr dhe vazhdon kah lumi Drini I Zi. Ararati është mal vullkanik për shkak se nëse shikohet nga lart ka formën e një sfere (rrethi) me diametër prej rreth 40 kilometra.
– Maja e madhe dhe e vogël. Ararati ka majën Ararati I Madh (5.137 metra) dhe Ararati I Vogël (3.896 metra), me një zonë si portë mes tyre. Në Korab mund të gjeni Korabin e Madh (2.764 metra) dhe Korabin e Vogël (2.683 metra) ndërsa ka edhe derën e Madhe dhe të Vogël të Korabit si kalime malore.
– Karakteri ndërkombëtar (zona kufitare). Korabi I Madh nuk është vetëm maja më e lartë e Maqedonisë por edhe e Shqipërisë. Pika më e lartë gjendet në kufirin mes dy shteteve ndërsa ka edhe gurin kufitar. Edhe Ararati është në zonën kufitare. Edhe pse të dyja majat dhe pjesa më e madhe e malit gjenden në territorin turk, një pjesë e saj mbulon pjesë të Iranit, Azerbajxhanit dhe Armenisë. Maja me dëborë shumë mirë duket nga të katër shtetet ndërsa është pjesë e kulturave dhe traditave të tyre.
– Lëvizja e kufizuar. Pasi janë në zonën kufitare, as në Korab e as në Ararat nuk mund të shkohet lirshëm. Tradicionalisht disa mijëra alpinist pushtojnë Korabin e Madh me rastin e 8 shtatorit, ditës së pavarësisë së Maqedonisë ndërsa manifestimi mbahet javën e fundit para festës. Për ngjitjet tjera të organizuara duhet të kontaktohen autoritetet kufitare të Maqedonisë. Në anën shqiptare nuk ka kufizime mirëpo qasja prej atje është shumë e vështirë. Edhe për ngjitje në Ararat nevojitet paralajmërim I mëparshëm dhe angazhim I domosdoshëm i një udhëzuesi të autorizuar turk. Procedura mund të zgjas dy muaj. Sezoni I ngjitjes është nga muaji qershor deri në shtator.
– Ngjitje e lehtë. Një punonjës zyre i cili ka ecur vetëm nga byroja deri tek kafemati dhe mbrapa dhe nuk ka pasur kurrfarë aktiviteti fizik gjatë gjithë vitit, do t’i nevojiten rreth gjashtë orë që të arrij nga kulla Strezimir ( vend ku mund të arrihet me veturë) deri në majën e Korabit. Më të mirët mburren se e kalojnë këtë rrugë për dy orë dhe kujdesen që të mos lodhen. Megjithatë Ararati nuk është shaka. Atje marshi zgjatë rreth katër ditë, me fjetje nëpër tenda në mal. Mirëpo edhe në njërin mal dhe tjetrin mund të ngjiten edhe alpinistët pa përvojë pasi nuk ka nevojë për aftësi të posaçme ngjitjeje. Gjithçka që nevojitet është gjendja e mirë fizike si dhe gatishmëria për tu përballur me ndryshimin e shpeshtë të stinëve ( nga vera në dimër dhe anasjelltas) që me siguri do ju ndodh në Korab ndërsa është e garantuar në Ararat.
– Miti për Noe (nëntor). Të gjithë e dimë tregimin për Noe (nëntor). Pasi njerëzit janë bërë mëkatar, Perëndia ka vendosur ta përmbys vendin. Mirëpo Noe (nëntor) ka ndërtuar një anije që të shpëtoj dhe në të ka pasur nga një çift nga secili lloj I kafshëve që nga insektet e deri tek kafshët e mëdha. Pas lundrimit të gjatë është ndalur në malin Ararat. Ajo ishte aq e gjatë sa për të mbetur mbi ujë kur e gjithë toka do të zhytet. Edhe mali Korab ka marr emrin sipas legjendës së njëjtë ndërsa fjala korab do të thotë anije. Kjo është lidhja më e ngushtë mes dy maleve. Aq mbresëlënëse u janë dukur njerëzve nga e kaluara, këto male me lartësinë e tyre sa që I kanë lidhur me tregime biblike.
Megjithatë Olimpi është tregim I veçantë. Nuk është në zonën kufitare dhe për ngjitje në të nuk nevojitet ndonjë leje formale përveç se nuk rekomandohet që ajo të bëhet dimrit. Po ashtu hapësira e saj shtrihet rreth 80 kilometra, sa Ararati dhe Korabi së bashku. Por a është ky mal tregim krejtësisht I veçantë? JO. Këtu dallimet përfundojnë ndërsa ngjashmëritë fillojnë.
– Edhe Olimpi si dy malet tjera është mali më I lartë në shtetin e tij, Greqi me 2.917 metra lartësi mbidetare. Tek ky mal lartësia në plotë kuptimin e fjalës është mbidetare, ngrihet direkt nga Deti Egje dhe majat e tij duken nga plazhet në Leptokari dhe zonat përreth.
– Po ashtu edhe mali më I lartë grek përbëhet nga dy maja, Skolio (2.911 metra) dhe Mitikas (2.917 metra). Te maja më e lartë arrihet përmes majës më të ulët. Gjithsej ka 52 maja.
– Alpinistët në Olimp mund të ngjiten në këmbë pa pajisje shtesë, vetëm me një dëshirë të madhe dhe përgatitje të mirë fizike. Vetëm metrat e fundit të Mitikas klasifikohen si ngjitje teknike por është e njohur se edhe amatorët arrijnë ta pushtojnë majën. Mund të ngjitesh lartë dhe të kthehesh brenda një ditë edhe pse shumica e alpinistëve kalojnë natën në shtëpinë e alpinistëve në lartësi mbi 2000 metra.
– Gjithkund në botë malet e larta shkaktojnë admirim. Për to janë thurur edhe mite se janë shtëpi të Perëndive apo të qenieve superioer. A ka mitologji më të njohur në botë nga ajo greke, me 12 Perëndit e Olimpit, me Zeusin dhe Herën, Apollon, Atenën, Demetrin, Poseidonin, Dionisin, Afërditën, Hermesin, Hestija, Hefest, Artemida, Areso…… Ararati dhe Korabi e kanë Noe(nëntor) por Olimpi ndoshta është mali më mitik në botë.
Goce Trpkovski
Comments
Loading ...
